Ik leende op vakantie eens een paar honderd euro aan een vriend. Toen het op terugbetalen aankwam, ging hij heel moeilijk doen. Hij vertelde dat hij zijn gouden ketting – een cadeau van zijn moeder – was verloren bij het zwemmen in zee. En dat hij nu een nieuwe moest kopen waardoor hij mij niet meer kon betalen. Mijn vertrekdatum kwam steeds dichter bij en op het laatst heb ik hem geconfronteerd waar zijn baas bij stond. Ineens kwam hij over de brug. De dag daarop droeg hij het kettinkje weer. Hij had het opgedoken, zei hij. Dat was op Kreta en die vriend was een Griek. Ik wil natuurlijk niet beweren dat je nooit geld moet lenen aan Grieken. Of aan Griekenland. Maar aan vrienden?
Iedereen komt wel eens krap te zitten. Dan is het fijn als je goede vrienden (of familieleden) hebt die je uit de brand kunnen helpen. Al was het maar voor een paar dagen. Moet kunnen. Sterker, een echt goede vriend zal altijd bereid zijn je even wat tientjes of zelfs een paar honderd euro voor te schieten. Een tank vol benzine af te rekenen als jij je portemonnee bent vergeten. Dat is een makkelijk gebaar. Zelfs als dat geld nooit terug komt, moet een vriendschap daar tegen kunnen. Dat wordt anders als het om serieuze bedragen gaat. Stel, je hebt dringend 5.000 euro nodig. Kun je daarvoor aankloppen bij een vriend? Een paar overwegingen:
Meer dan vrienden
Ten eerste weet je niet of die vriend het wel zo fijn vindt om jou zo veel geld te lenen. Misschien accepteert hij alleen maar omdat hij niet durft te weigeren, maar voelt hij zich er toch ongemakkelijk bij. Het verandert jullie relatie. Van ‘vrienden’ word je ineens ook ‘schuldeiser’ en ‘schuldenaar’. Naarmate het terugbetalen langer duurt, kan dit ongemakkelijke situaties opleveren.
Mijn geld terug!
Wat als die vriend ineens zélf geld nodig heeft? Zijn auto raakt total loss en hij moet een nieuwe kopen. Durft hij de lening ineens terug te vragen? Of verplicht je hem elders een lening aan te gaan? Misschien klopt hij zelfs bij een bank aan, waar hij rente moet betalen. Dat moet wel erg zuur voelen als hij nog geld van jou tegoed heeft.
Wat doe jij met mijn geld?
Wat als jij eens een flinke aanschaf doet? Je koopt bijvoorbeeld met Kerstmis een Playstation voor je kinderen. Of een mooi parfum voor je vrouw. Heel normale uitgaven. Maar misschien denkt je vriend wel: “Van mijn centen!” Dit zal hij je nooit zeggen natuurlijk. Maar hij voelt zich er vast niet lekker bij. Omgekeerd geldt hetzelfde. Tenzij je een gewetenloze hufter bent, voel jij je ergens ook een beetje schuldig wegens de aanschaf. Je wilt je kinderen niets te kort doen, maar je verplichting tegenover die vriend blijft ook knagen. Misschien zul je proberen het voor hem verborgen te houden. De verhouding raakt verstoord. En voor je het weet ga je elkaar vermijden. Aan de vriendschap komt een einde. Zelfs als je later de schuld geheel terug betaalt, is er toch iets ongemakkelijks in de vriendschap geslopen.
Netjes lenen, goede afspraken.
Het beste leen je niet van een vriend, maar als je écht niet bij de bank terecht kunt voor een lening, en je zeker weet dat je het terug kunt betalen, dan zou je kunnen overwegen. Want inderdaad, echte vrienden zijn er om elkaar te helpen. De beste manier om te voorkomen dat daarbij problemen ontstaan is door goede afspraken te maken.
Hoeveel betaal je terug en wanneer? Zijn er situaties denkbaar waarin de lening ineens opeisbaar is? Ga je ook rente betalen? Als je bij de bank moet lenen, betaal je ongeveer 6%. Dat is een half procent per maand. Bij 5000 euro is dat 25 euro. Je kunt overwegen dit bedrag maandelijks bij de lening op te tellen. Je vriend kan dan in principe ook zelf weer naar de bank stappen om hetzelfde bedrag te lenen zonder dat het hem iets kost.
Zet alles op papier.
Bij goede afspraken hoort ook dat je ze goed vast legt. Zet de condities op papier en maak het zo concreet en officieel mogelijk, met data en handtekeningen. Dit zorgt voor gemoedsrust bij je vriend en geeft jou voor jezelf een stok achter de deur. Bovendien koppel je hiermee de transactie als het ware los van jullie vriendschap. Je maakt het zakelijk. Met als voordeel dat als dat minder lekker loopt, jullie vriendschap er misschien niet onder hoeft te lijden.
Kom je afspraken na.
Niks is zo vervelend voor een vriend als moeten vragen: “Waar blijft mijn geld?” Het allerbelangrijkste is dan ook dat je exact doet wat je belooft. Betaal stipt de maandelijkse termijnen, eventueel met een automatische overschrijving. Betaal eens wat extra terug als je het je kunt veroorloven. En blijf vooral ook open communiceren. Zo voorkom je dat de lening tussen jou en je vriendschap in komt te staan.
Dit artikel verscheen eerder op EyeOpen Blog.