Lastige zaken simpel uitleggen

De bekende Italiaanse filosoof Davido Gilvi zei het al: “The less you know about something, the better you can explain it to a layman.” Een ijzersterk argument voor het inschakelen van een niet al te intelligente copywriter. Want wat is het grootste struikelblok voor het schrijven van een voor iedereen begrijpelijke tekst? Precies: expertise. Iemand die ergens veel verstand van heeft, kan zich nu eenmaal moeilijk voorstellen hoe het moet zijn om er géén verstand van te hebben. Dus schrijft hij over zijn eigen kennisgebied al gauw te ingewikkeld.

Zo kreeg ik deze week een bericht van iemand die ik moest interviewen over de strijd tegen slijtage in de industriële productie. Ik had hem gevraagd het allemaal heel simpel en begrijpelijk te houden en hij had op bijna vertederende wijze zijn best gedaan. Toch kwam ik nog de volgende zin tegen:

Zodra deze vezels langs andere materialen strijken, blijkt dat de andere materialen altijd de “anode” zijn en een niet gewenste vorm van uitspoeling kennen.

Tja, en dan moet ik toch even gaan uitzoeken wat ‘anode’ en ‘uitspoeling’ precies betekenen. Dat is niet erg, want ik word ervoor betaald om verder te graven voor beter begrip. Gewone lezers daarentegen, die graven niet. Die haken af.

Overigens mag ik niet al te zeer generaliseren, want er zijn best een paar grote denkers met veel verstand van een bepaald onderwerp die daar toch boeiend en begrijpelijk over kunnen schrijven. Denk aan de bioloog Midas Dekkers, die ondanks zijn grote expertise smakelijk kan vertellen over de voedingswaarde van een regenworm, of het paargedrag van de Jolgazelle in relatie tot het juichen van de Ajaxfan. Dat we ons ervan bewust zijn dat Midas dit kan, toont al aan dat het een zeldzaam talent is.

Voor mij als copywriter is begrijpelijk schrijven veel makkelijker. Ik doe gewoon mijn best om van zo veel mogelijk zaken geen verstand te hebben. Zo kon ik in het jaar 2000 de ongeïnformeerde burger uitleggen hoe het nou precies zat met dat nieuwe boxenstelsel, schreef ik in 2003 een complete handleiding voor het hygiënisch werken op de kaasafdeling in de supermarkt, en vulde ik onlangs nog een site met nuttige weetjes over slijtagepreventie. Telkens opnieuw etaleer ik stijlvol mijn gebrek aan diepgang. En ik word er nog voor betaald ook!

Naschrift
We zijn het er wel over eens dat veel weten een handicap is bij makkelijk schrijven. Omgekeerd is daardoor onbegrijpelijk schrijven een eigenschap geworden waaraan we experts denken te herkennen. Maar helaas, complexiteit biedt geen enkele garantie voor diepgang.