U heeft en jij kan – reactionair taalverhaal* van oude azijnpisser

Tijdens mijn studie Neerlandistiek las ik het boek ‘Language Change, progress or decay’ van Jean Aitchison. Die geeft daarin alleraardigste voorbeelden van hoe taal zich aanpast aan of juist verzet tegen culturele en maatschappelijke ontwikkelingen. Hoe bijvoorbeeld mensen in religieuze dorpen als Volendam en Huizen zich vastklampen aan hun eigen dialect om zich teweer te stellen tegen een seculiere omgeving. En hoe jongerentaal zich ontwikkelt als recalcitrant monument voor de zelfstandig wordende geest. Aitchison leerde mij niet al te rigide te reageren en te accepteren dat taal nu eenmaal verandert.

Ordnung muß sein, ook in taal

Dat was veertig jaar geleden. Met het klimmen der jaren merk ik toch dat bepaalde veranderingen me danig aangrijpen. Is het mijn behoefte om me te bewijzen als ervaren taalgebruiker? Wil ik graag laten merken dat ik het beter weet? Ben ik Lees verder

De rechtse pers is kwaadwillig en rancuneus

De afgelopen weken werd weer eens duidelijk dat de media aan de rechterkant van het politieke spectrum niet geïnteresseerd zijn in objectieve berichtgeving. Ze steken hun energie vooral in het bedenken van relletjes ter beschadiging van alles wat links is. Zo kopten diverse rechtse media vorige week triomfantelijk:

Rob Jetten pakt vliegtuig naar Groningen!

Dat klinkt inderdaad belachelijk. Dat de minister die probeert iedereen minder te laten vliegen zelf opstapt voor een vlucht van 20 minuten van Amsterdam naar Groningen.
Typisch geval van “Doe wat ik zeg, niet wat ik doe.”

Maar hoe zit het nou eigenlijk echt? Nou, zo:

Een privé-jet van de regering vliegt van Schiphol naar Groningen om daar de koning op te halen die samen met Rob Jetten naar Madrid zal vertrekken voor een officieel bezoek.

Jetten is niet in Groningen. Die stapt dus in Amsterdam in dat vliegtuig, ontmoet de koning in Groningen en vliegt samen met de majesteit naar Madrid.

Meteen heel rechts Nederland over de zeik: “Klimaatminister Rob Jetten pakt regeringsvliegtuig van Amsterdam naar Groningen. SCHANDE! ”

Nee, wat had hij dan moeten doen? Met een auto over de snelweg om exact hetzelfde traject af te leggen als het vliegtuig dat tóch vliegt? En dan die auto leeg terug?

Lieve rechtse medeburgers… als je je nou tóch druk wilt maken over de uitspattingen van links Nederland, verzin dan iets dat er werkelijk toe doet.

Corporate genocide – multinationals plegen massamoord voor financieel gewin

Milieuorganisaties, meteorologen, ecologen, biologen, entomologen, ornitologen, medisch specialisten… zo’n beetje de complete wetenschap waarschuwt voor de rampzalige gevolgen van onze omgang met de aarde. We rijden, vliegen, verwarmen, koelen, kweken, fokken en consumeren onszelf naar de ratsmodee. De laatste tijd ligt de nadruk vooral op onze individuele verantwoordelijkheid. We moeten zuiniger zijn met energie, minder vlees eten, gezonder leven, stoppen met roken en alcohol drinken, meer bewegen, een elektrische auto en zonnepanelen kopen.

Tenminste, als je de main stream media mag geloven, want er zijn ook stromingen die zeggen dat het allemaal wel meevalt en dat we rustig zo door kunnen leven als we gewend zijn. Dat de overheid ons iets wijs wil maken om er zelf beter van de worden.

Door al die waarschuwingen en argumenten, al dat vingerwijzen naar elkaar en naar de overheid, blijft de kern van onze wereldwijde problemen buiten beeld. De hoofdschuldige voor al onze milieu-, klimaat- en gezondheidsproblemen is het bedrijfsleven. Het kapitalistische systeem.

Grote ondernemingen kennen maar één prioriteit: geld verdienen voor de aandeelhouders. Om omzet te draaien, kosten te besparen en de winst veilig te stellen gaan ze letterlijk over lijken. Het morele failliet van het bedrijfsleven (en dus van de rijkste mensen op aarde die Lees verder

Zijn onze leiders volstrekt immoreel?

Vorig jaar gaf Unilever in Rusland 259 miljoen euro uit aan reclame. Ruim 10 procent meer dan in 2021. Heineken verkocht er 720.000 hectoliter meer bier en frisdrank door de introductie van vervangende dranken voor Coca Cola, Pepsi, Carlsberg, Budweiser, Guinness én zelfs Heineken bier. Daarnaast verdiende Heineken willens en wetens honderden miljoenen aan een samenwerking met een Chinees staatsbedrijf dat hop voor zijn bieren uit Xinjiang haalt: de plek waar Oeigoeren en andere minderheden op grote schaal worden onderdrukt. Lees verder

ChatGPT en de toekomst van copywriting

Het mooie van ChatGPT is dat je als tekstschrijver eigenlijk helemaal niks meer hoeft te kunnen. Als je eenmaal het onderwerp van je verhaal weet, hoef je alleen nog maar een slimme opdracht – de zogenaamde prompt – te verzinnen om Ai aan het werk te zetten. Het is aan te raden flink te oefenen of wat online cursussen te volgen voor het schrijven van prompts, want rommel in is rommel uit.

Tip: kijk op LinkedIn, daar stikt het van de Ai-adviseurs!

Je voert dus een niet mis te verstane opdracht in, en… boem! De robot levert binnen seconden een kant-en-klare tekst. Je moet dan wel nog even de inhoud goed testen, want ChatGPT is berucht om zijn rijke fantasie. Het systeem verzint soms gewoon feiten om een indrukwekkend verhaal te kunnen produceren. Zo’n bronnenonderzoek om de feiten te checken kost je misschien een half uurtje, maar dan is de tekst gereed.

Tip: vraag nooit aan ChatGPT zélf wat zijn bronnen zijn, want hij liegt er vrolijk op los.

Natuurlijk moet je de aangeleverde tekst nog wel een beetje herschrijven. De opbouw is vaak wat rigide. Met een intro, de uitwerking van het intro, een middenstuk, een conclusie en een afsluitend stuk. Plus drie opsommingen in puntjes. Lees verder

Het bal der open deuren – Waarom de wereld naar de kloten gaat

Op de een of andere manier heeft de mening postgevat dat bedrijven vooral op aarde zijn om zo veel mogelijk winst te maken. Ondernemingen streven naar winstoptimalisatie en daar is niks mis mee, vinden we. Maar is winst werkelijk het ultieme doel van een onderneming? Je zou ook kunnen beweren dat bedrijven er zijn om hun klanten zo lang en zo goed mogelijk te bedienen. En ik zeg expres ook ‘zo lang mogelijk’, want klanten – consumenten – houden niet van verandering en gedoe. Die willen dus dat hun leverancier langdurig netjes zijn werk blijft doen. Dit betekent ook dat bedrijven voldoende winst moeten maken om een buffer op te bouwen voor als het wat slechter gaat. Maar is de overleving van een bedrijf eenmaal gewaarborgd, dan is méér winst eigenlijk nutteloos.

Geef de aandeelhouders hun portie
OK, laten we nog wat winst reserveren voor een redelijke vergoeding van eventuele geldschieters. Aandeelhouders die financieel risico hebben genomen bij de start of de uitbouw van de onderneming. Zijn de overlevingsreserve en de redelijke vergoeding van de aandeelhouders eenmaal veiliggesteld, dan is méér winst niet nodig. In dat geval kunnen de prijzen dus stoppen met stijgen en kan de prijs worden vastgesteld in relatie tot de kosten.

Arbeiders als kostenpost
Och, vergeet ik helemaal de werkgelegenheid. Bedrijven zijn er immers óók om mensen een baan te geven zodat ze genoeg geld kunnen verdienen voor aanschaf van de producten van Lees verder